«Ο Δημητριάδης είναι ο τελευταίος των Μοϊκανών»

Μ. Ροστροπόβιτς

Ο Οδυσσέας Δημητριάδης ήταν το όγδοο παιδί του Αχιλλέα και της Καλλιόπης Εφραιμίδη, Ελλήνων της Τραπεζούντας του Πόντου που μετακινήθηκαν στα ρωσικά εδάφη το 1896. Ο Οδυσσέας γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1908 στο Βατούμ, και από την ηλικία των πέντε ετών, δίχως γνώση μουσικής σημειογραφίας, άρχισε να παίζει στο πιάνο γνώριμες μελωδίες.
Η πρώτη δασκάλα του μικρού Οδυσσέα ήταν η αδελφή του Λίζα, η οποία είχε εξαιρετικό ταλέντο στο πιάνο. Το 1918 ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με τη μελέτη της μουσικής, έχοντας αρχικά δάσκαλο τον εξαιρετικό βιολιστή Τίζενχαουζεν και αργότερα τον Λέγκερ (σπουδαίο παιδαγωγό και βιολιστή.)
Το 1925, έπειτα από τη συμβουλή του πατέρα του, μετά το τέλος των σπουδών του στο γυμνάσιο, έφυγε για το Σοχούμ, όπου ζούσε ο αδελφός του Νικόλαος. Το 1927 εγκαταστάθηκε στην Τιφλίδα με σκοπό την εισαγωγή του σε ωδείο.
Έτσι, από το 1926 έως το 1930 σπούδασε στο θεωρητικό τμήμα Σύνθεσης του Ωδείου της Τιφλίδας. Ενώ από το 1930 ως το 1933 εργάστηκε στο μουσικό τεχνικό σχολείο του Σοχούμ.
Την περίοδο 1933–1936 εισάγεται στο Ωδείο του Λενινγκράντ και σπουδάζει διεύθυνση ορχήστρας στην τάξη του Ιλιά Μούσιν, ο οποίος εκπαίδευσε πολλούς από τους σπουδαιότερους μαέστρους της ΕΣΣΔ.
Τ ο 1934 έφτασε στο Λενινγκράντ για σειρά συναυλιών, ο σπουδαίος συνθέτης Δημήτρης Μητρόπουλος. Οι μέρες της διαμονής του Μητρόπουλου στο Λενινγκράντ έμειναν αξέχαστες για τον Οδυσσέα Δημητριάδη. Είχε την ευκαιρία να δει από κοντά, να ακούσει όλα αυτά που θαύμαζε, τα οποία τελικά ξεπέρασαν τις προσδοκίες του, και να δημιουργήσει μία σχέση φιλίας με τον σπουδαίο μαέστρο. Όταν ο Οδυσσέας ανακοίνωσε στο Μητρόπουλο την επιθυμία του να επιστρέψει στην Ελλάδα μετά το τέλος των σπουδών, αυτός τον απέτρεψε λέγοντάς του: «Δεν θα βρεις δουλειά, αλλά και αν βρεις θα πληρώνεσαι πολύ άσχημα». Έτσι, ο Δημητριάδης αποφάσισε να παραμείνει και να σταδιοδρομήσει στη Σοβιετική Ένωση.
Το 1937, ανέλαβε αρχιμουσικός και διευθυντής της Όπερας και του Μπαλέτου της Τυφλίδας, θέση την οποία διατήρησε έως το 1965. Ενδιάμεσα υπήρξε αρχιμουσικός και της Κρατικής Συμφωνικής Ορχήστρας της Γεωργίας (1947-1952). Από το 1965 έως το 1973 διατέλεσε αρχιμουσικός της Ορχήστρας του Θεάτρου Μπολσόι της Μόσχας, ενώ πραγματοποίησε εμφανίσεις σε πολλές χώρες του κόσμου.

Το 1958 αναγνωρίστηκε ως «Λαϊκός καλλιτέχνης της ΕΣΣΔ».
Το Σεπτέμβριο του 1959 επισκέφτηκε την Ελλάδα ως αναπληρωτής πρόεδρος του Συλλόγου Φιλίας ΕΣΣΔ-Ελλάδος (πρόεδρός του ήταν ο ακαδημαϊκός ιστορικός Μπορίς Ριμπάκοφ). Εκεί συνάντησε μετά από περίπου 25 χρόνια την οικογένειά του, η οποία ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα.
Την περίοδο 1965–1973 ο Οδυσσέας Δημητριάδης έγινε ο επικεφαλής μαέστρος του Θεάτρου Μπολσόι και κέρδισε παγκόσμια φήμη. Παράλληλα εργαζόταν ως καθηγητής στο Ωδείο της Μόσχας.
Το 1973 επέστρεψε στη Γεωργία όπου συνέχισε να εργάζεται ως μαέστρος και ως καθηγητής του Ωδείου της Τιφλίδας μέχρι και το 1991.
Το 1980 ο Οδυσσέας Δημητριάδης ήταν επικεφαλής μουσικός μαέστρος στα εγκαίνια και στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας.

Μετά την ανατροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, το 1974, ο Οδυσσέας Δημητριάδης άρχισε να επισκέπτεται τακτικά την ιστορική του πατρίδα και να έρχεται σε επαφή με ελληνικούς μουσικούς κύκλους.

Είναι γνωστό πως διεύθυνε την ορχήστρα στη Σόφια με την «Αΐντα» του Τζουζέπε Βέρντι (1960), στο Μεξικό με το «Μπορίς Γκοντουνόφ» του Μουσόργκσκι (1960), και στην Αθήνα με το «Εβγκένι Ονέγκιν» και το «Ντάμα πίκα» του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι (1965).
Ο Δήμος Αθηναίων το 1988 έλαβε την απόφαση να τιμήσει τον Οδυσσέα Δημητριάδη με το Χρυσό Μετάλλιο. Η απονομή του βραβείου έγινε από τον δήμαρχο Αθηναίων Μιλτιάδη Έβερτ σε τελετή που έλαβε χώρα στις 9 Απριλίου 1989. Ανάμεσα σε αυτούς που έχουν λάβει αυτό το βραβείο είναι ο συνθέτης Ιάννης Ξενάκης, οι τραγουδίστριες Αγνή Μπάλτσα και Νάνα Μούσχουρη και ο συγγραφέας Πάτρικ Λι Φέρμορ.
Την τελευταία δεκαετία της ζωής του (από το 1994) έζησε για ορισμένο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα και ύστερα επέστρεψε στην Τιφλίδα, όπου ζουν μέχρι και σήμερα τα παιδιά του.
Από το 1932 μέχρι το 2005 ήταν παντρεμένος με την Αναστασία Δημητριάδη (1913–2008). Ο Οδυσσέας Δημητριάδης απέκτησε δύο παιδιά: την κόρη του Νάνα Δημητριάδη (καθηγήτρια στο Ωδείο της Τιφλίδας) και τον γιο του Ορέστη Δημητριάδη (χημικός).
Ο Οδυσσέας Δημητριάδης πέθανε στις 28 Απριλίου 2005 στην Τιφλίδα. Κηδεύτηκε στην πλατεία του Κρατικού Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου της Τιφλίδας «Ζαχάρι Παλιασβίλι».

Στη μνήμη του σπουδαίου μαέστρου, στο Μπατούμι, τη μικρή πατρίδα του Δημητριάδη, ένας από τους δρόμους του έλαβε το όνομά του. Στην Τιφλίδα το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού (πρόεδρος: Μαντόνα Σαββίδη) έλαβε επίσης το όνομά του. Πρώτη πρόεδρος του Κέντρου ήταν η κόρη του, η Νάνα Δημητριάδη (επίτιμη πρόεδρος του Κέντρου).

Πηγή:

https://rusgreek.ru/